ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ(Δ ΜΕΡΟς)

Η σοβιετοτουρκική προσέγγιση οδηγεί τους Ρώσους στην αρνητική αντιμετώπιση των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων της Ανατολής. Υπάρχουν καταγγελίες για παραδώσεις Ποντίων στους Τούρκους από αμερικανούς στρατιωτικούς στο λιμάνι της Αμισσού. Η συντριβή των Αρμενίων άρα και η απελευθέρωση μεγάλου τουρκικού στρατεύματος από την μια και η άρνηση της Ελλάδας να βοηθήσει από την άλλη καθορίζουν και το αποτέλεσμα. Μετά την προσωρινή ανακωχή τα πράγματα αλλάζουν. Το 1922 οι Τούρκοι έχουν μετατρέψει τον Πόντο σε κόλαση. Αν οι Έλληνες του Πόντου εξοντώνονται με εκτοπίσεις και σφαγές, για τους ηγέτες και διανοούμενους του ποντιακού κινήματος επιφυλάσσεται άλλη μοίρα. Το Ειδικό Δικαστήριο της Ανεξαρτησίας που εδρεύει στην Αμάσεια και έχει σαν μοναδικό στόχο το ποντιακό κίνημα, εκδίδει εκατοντάδες θανατικές αποφάσεις. Περίπου 450 Πόντιοι πεθαίνουν στις κρεμάλες της Αμάσειας. « Πτώματα πτώματα παντού πτώματα, σε όλο το μήκος της πορείας παντού πτώματα...» Σήμερα υπάρχει ένα τεράστιο μνημείο έξω από την Κερασούντα αφιερωμένο στον δολοφόνο του Πόντου Οσμάν για να τους θυμίζει την γενοκτονία που προκάλεσαν στους Έλληνες, και άλλο ένα μνημείο στην Αμάσεια, στην πλατεία, όπου κρέμασαν την ποντιακή ηγεσία για να θυμούνται την νίκη τους πάνω στο ποντιακό κίνημα. Μετά την συνθήκη της Λωζάνης, όσες αντάρτικες ομάδες επιζούν, κατεβαίνουν στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και νοικιάζοντας ή καταλαμβάνοντας πλοία έρχονται στην Ελλάδα ή καταφεύγουν στην Ρωσία. Το 1914 οι Έλληνες του Πόντου αριθμούσαν ως Ορθόδοξοι Έλληνες 696.000 Μουσουλμάνοι Έλληνες 190.000 Κρυπτοχριστιανοί 93.000 Πόντιοι Ρωσίας 650.000 ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΗΝΩΝ 1.629.000 ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΙΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ 2.500.000 . Μετά το τέλος του Α Παγκόσμιου Πολέμου παραμένουν στον Πόντο μόνο 464.000 Έλληνες. Ο συνολικός αριθμός των δολοφονηθέντων Ελλήνων μέχρι τον Μάρτιο του 1924 στον Πόντο, φτάνει τα 353.000 άτομα. Αν σ αυτό το νούμερο προσθέσουμε και τους 700.000 Έλληνες της Ιωνίας που δολοφονήθηκαν από τον τουρκικό στρατό, καταλήγουμε στο εφιαλτικό νούμερο 1.050.000. Αυτός είναι ο φόρος αίματος που πλήρωσε ο Ελληνισμός της ανατολής. « Οι Ελληνίδες όσες ήταν ωραίες και νέες, πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα του Ικονίου...» Άφαντη η ιστορία των Ποντίων .. ...Η ιστορία της καταστροφής, το χρονικό της συγκλονιστικής γενοκτονίας, έχει φτάσει στις μέρες μας μόνο με τον λυγμό των ξεριζωμένων. Κι όλοι στηρίζουν το αίτημα που τόσο έχει βραδύνει: να αναγνωριστεί η γενοκτονία του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Δεν είναι συναισθήματα εκδίκησης που υπαγορεύουν την πρόταση αυτή, αλλά η ανάγκη απονομής Δικαιοσύνης στα θύματα, μα και στην ανθρωπότητα ολόκληρη. Και πριν απ' όλα, η προστασία του ανθρώπινου γένους.. Είναι ανάγκη να πάψει πια το φρικτό έγκλημα της γενοκτονίας να αποτελεί εύκολη λύση των διεθνών προβλημάτων.

Πηγές :
Ιστορικό Λεύκωμα-Ανθολογία (ΠΟΝΤΟΣ)
Ιστοσελίδες

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ(Γ ΜΕΡΟς)

Το 1917 με την επανάσταση στην ΕΣΣΔ τα πράγματα αλλάζουν καθώς σταματά η προέλαση του ρωσικού στρατού. Πάραυτα, η νέα κυβέρνηση της Ρωσίας αποφασίζει να ανεχτεί το καθεστώς της Τραπεζούντας. Η Τραπεζούντα μένει μόνη να προστατέψει τους κατοίκους της. Οι νέοι της οπλίζονται. Γίνεται προσπάθεια να μην φύγουν Πόντιοι με την υπαναχώρηση του Ρωσικού στρατού. Παρ όλα αυτά 150.000 Πόντιοι εγκαταλείπουν τον Πόντο και καταφεύγουν στην Ρωσία, στην Γεωργία, στην Κριμαία και αλλού. Το 1918 αντιπροσωπείες Ποντίων από Ευρώπη και Αμερική οργανώνουν το πρώτο Πανποντιακό συνέδριο στην Μασσαλία. Το συνέδριο κηρύσσει τον αγώνα για ανεξαρτησία. Κυκλοφορούν χάρτες και εκδίδονται εφημερίδες για τον σκοπό αυτό. Στη διάσκεψη ειρήνης στις 30 Δεκεμβρίου του 1918 ο Βενιζέλος προτείνει την ενσωμάτωση του Πόντου στην Αρμενία!! Σε δημόσιες συνεντεύξεις του δηλώνει απερίφραστα πως αντιτάσσεται στην ανεξαρτησία των ποντίων. Στις 30 Απριλίου του 1920 στη διάσκεψη του Σαν-Ρέμο, ο Βενιζέλος δηλώνει για άλλη μια φορά ότι είναι υπέρ της προσάρτησης του Πόντου στην Αρμενία. Το καλοκαίρι του 1920 επιτέλους ύστερα από 2,5 χρόνια αλλάζει θέση και προτείνει στρατιωτική επέμβαση στον Πόντο για την δημιουργία κράτους. Είναι όμως πολύ αργά. Έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Τον ίδιο χρόνο ο αρμενικός στρατός νικιέται από τον τουρκικό, και ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές από φιλοβασιλική κυβέρνηση η οποία αποφασίζει επιστροφή στην Ελλάδα λόγω...κούρασης. Ο ελληνισμός της Μικρός Ασίας και του Πόντου αφήνονται από την αντιβενιζελική παράταξη στην τύχη τους. Έγκλημα για τον ελληνισμό. Προδοσία. Η μόνη αντίδραση τελικά στην γενοκτονία έρχεται από τους ίδιους τους Πόντιους, με την συγκρότηση ένοπλων ομάδων άμυνας και αργότερα με αντάρτικο κίνημα. Ο αυστριακός υπουργός εξωτερικών γράφει: « Η πολιτική των Τούρκων είναι μέσω μιας γενικευμένης καταδίωξης του ελληνικού στοιχείου, να εξοντώσει ολοσχερώς τους Έλληνες σαν εχθρούς του κράτους, όπως έκανε πριν με τους Αρμένιους. Οι Τούρκοι εφαρμόζουν τακτική εκτόπισης των πληθυσμών, δίχως διάκριση και δυνατότητα επιβίωσης, από τις ακτές στο εσωτερικό της χώρας, ώστε οι εκτοπιζόμενοι να είναι εκτεθειμένοι στην αθλιότητα και τον θάνατο από πείνα. Τα εγκαταλειπόμενα σπίτια των εξοριζόμενων λεηλατούνται από τα τουρκικά τάγματα τιμωρίας ή καίγονται και καταστρέφονται».

Με την ήττα της Τουρκίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εγκαθίστανται στον Πόντο βρετανικά στρατεύματα, τα οποία αποτελούνται από ινδικά τμήματα με Άγγλους αξιωματικούς. Οι Άγγλοι ζητούν από τους αντάρτες να παραδώσουν τα όπλα τους. Αυτοί αρνούνται. Οι ελπίδες των ανταρτών και του ποντιακού λαού για την δημιουργία της Ελληνικής Δημοκρατίας του Πόντου αυξάνουν. Επιστρέφουν περίπου 100.000 Έλληνες που είχαν καταφύγει στην Ρωσία ( τα κυριότερα ρεύματα προς την Ρωσία πραγματοποιήθηκαν μετά την άλωση της Τραπεζούντας από τους Τούρκους το 1461, μετά την επανάσταση του 1821, μετά τους τρεις ρωσοτουρκικούς πολέμους 1829-1832, μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο 1856-1866, μετά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο το 1876, και βέβαια μετά το 1916). Το ποντιακό κίνημα παίρνει τέτοια έκταση, ώστε η κεντρική οθωμανική εξουσία στέλνει τον Κεμάλ για να το καταστείλει. Ο Κεμάλ πατά το πόδι του στην Σαμψούντα στις 19/5/1919. Μέσα από επίσημα τουρκικά αρχεία βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Κεμάλ φοβόταν πολύ περισσότερο τον Ποντιακό αντάρτικο παρά τον ελληνικό στρατό. Γι΄αυτό ρίχνει στην μάχη για την διάλυση του δύο τουρκικές στρατιές. Πάνω από 30.000 Τούρκοι στρατιώτες προσπαθούν να καταστείλουν το ποντιακό κίνημα το οποίο αριθμεί 18.000 ένοπλους και 300 καπετάνιους. Σε πρώτη φάση οι προσπάθειες των Ελλήνων στέφονται από επιτυχία. Οι αντάρτες ζητούν επανειλημμένα βοήθεια από την ελληνική κυβέρνηση, τόσο από την βενιζελική όσο και από την αντιβενιζελική αργότερα. Δυστυχώς το ελληνικό κράτος δεν μπορεί ή δεν θέλει να καταλάβει την δυναμική που έχει ο αγώνας των Ποντίων. Καμιά βοήθεια δεν στέλνεται στους Έλληνες αντάρτες του Πόντου. Στον Πειραιά φορτώνεται ένα πλοίο με όπλα και πυρομαχικά για την Αμισσό. Το πλοίο όμως ΔΕΝ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΠΟΤΕ. Παρά την απογοήτευση για την άρνηση της Ελλάδας οι Πόντιοι αντάρτες φέρνουν σε πολύ δύσκολη θέση τον τουρκικό στρατό. Το 1922 ο Τούρκος στρατηγός ζητά ανακωχή μια και δεν μπορεί να φέρει άλλη βοήθεια στον Πόντο. Οι Τούρκοι επιλέγουν να ρίξουν το βάρος στον πόλεμο με τον ελληνικό στρατό. Οι Πόντιοι αντάρτες κάτω από τις άθλιες συνθήκες που ζουν αποφασίζουν να δεχτούν την ειρήνη. Παρ όλη την άρνηση των Ελλήνων να βοηθήσουν οι Πόντιοι κάνουν αυθόρμητες προσπάθειες σύνδεσης με το ελληνικό στράτευμα για να βοηθήσουν στο εκεί μέτωπο.

Εντείνεται η καταπίεση των ελληνοφώνων του Πόντου από τις τουρκικές αρχές

του Σάββα Καλεντερίδη


Η Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας, που γιορτάστηκε στις 21 Φεβρουαρίου, καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της UNESCO το 1999, με στόχο την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και τη διάσωση των λιγότερο ομιλούμενων γλωσσών.
Στην περιοχή του Ευξείνου Πόντου και συγκεκριμένα σε περίπου εβδομήντα χωριά του νομού Τραπεζούντας, εξακολουθεί να μιλιέται, παρά τις πολιτικές αφομοίωσης που ακολούθησε και ακολουθεί το τουρκικό κράτος, η ελληνική γλώσσα, σε έναν τύπο που μοιάζει πολύ με την αρχαία ελληνική.

Το ελληνικό κράτος, που φροντίζει να μαθαίνει με τη βια την τουρκική γλώσσα στους Πομάκους της Θράκης, αρνείται πεισματικά να ασχοληθεί με το θέμα, γεγονός που στην ουσία διευκολύνει το τουρκικό κράτος στην αφομοιωτική του πολιτική, η οποία στο τέλος, θα καταφέρει να σβήσει από το χάρτη τους ελληνόφωνους του Πόντου, που αποτελούν νησίδα πολιτισμού παγκόσμιου ενδιαφέροντος, σε μια χώρα που επικρατεί ο φυλετικός και ιδεολογικός τουρκικός ρατσισμός.

Ως ελάχιστη ένδειξη τιμής σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που συνεχίζουν να διασώζουν τη γλώσσα εκείνη που βρίσκεται πιο κοντά στην αρχαία ελληνική, που αποτέλεσε το κυριώτερο μέσο για την ανάπτυξη του παγκόσμιου πολιτισμού, δημοσιεύουμε άρθρο του Βαχίτ Τουρσούν, ο οποίος κατάγεται από το ελληνόφωνο χωριό Όκενα, της Τραπεζούντας και ζει στην Ελλάδα, ως μη νομιμοποιημένος μετανάστης, μη βρίσκοντας μια πατρίδα να τον διεκδικήσει και να τον προστατέψει.


Εντείνεται η καταπίεση των ελληνοφώνων του Πόντου από τις τουρκικές αρχές

Του Vahit TURSUN

Tα τελευταία χρόνια, χάρη στις αλλαγές που έγιναν στις αντιδημοκρατικές νομοθεσίες σχετικά με τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με όλες τις ευνοϊκές εξελίξεις που αφορούν την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., είχαμε αρχίσει να πιστεύουμε ότι η χώρα μας μπήκε πια στο στάδιο του εκδημοκρατισμού, πράγμα που μας έκανε ευτυχείς. Ωστόσο μας βάραινε ένα αίσθημα κρυφού υποσυνείδητου φόβου, ως προς το φαινόμενο ρατσιστικών εκδηλώσεων στην Τουρκία, Δυστυχώς, αυτό το προαίσθημα, αυτός ο ανομολόγητος φόβος, επαληθεύτηκε…


Κρυφός και αόρατος, μα αισθητός στην αρχή, σιγά σιγά άρχισε να…γίνεται ολοένα πιο φανερός και πιο απροσχημάτιστος, τόσο που να τον ζούμε πια στο πετσί μας.


Μάλιστα τον τελευταίον καιρό, οι ρατσιστές της Τουρκίας άρχισαν να κατηγορούν τη Δύση, ιδιαίτερα την Ε.Ε. και να προσπαθούν να κρατήσουν το λαό της Τουρκίας μακριά από το ευρωπαϊκό πνεύμα. Να κλονίσουν την εμπιστοσύνη και να μειώσουν τα αισθήματα συμπάθειας που έχουν δημιουργηθεί προς την Ε.Ε.


Οι ρατσιστικές εκδηλώσεις παίρνουν συχνά αφορμή από κάποιες ιεραποστολικές μικροοργανώσεις σχεδόν άγνωστες σε πλατύτερα στρώματα, εξωανθρώπινες και περίεργες που έχουν κάμει τα τελευταία χρόνια την εμφάνιση τους στην Τουρκία που συνέρχονται και λειτουργούν σε κλειστούς χώρους και προπαγανδίζουν διάφορες θρησκευτικές δοξασίες, που μόνο σε μέρη με ανύπαρκτη ή φτωχή οικονομική και κοινωνική πολιτική, κι απ’ αυτό κακή ψυχολογική κατάσταση, μπορούν να βρουν πρόσφορο έδαφος.


Ο κρυφός αυτός ρατσισμός που κατάφερε να εξαπλωθεί σε όλη την Τουρκία, κάνει ιδιαίτερα αισθητή και καθημερινά εντεινόμενη την παρουσία του στην περιοχή της Μαύρης θάλασσας, όπου ασκεί ανενόχλητος αντιδημοκρατική φασιστική προπαγάνδα.


Ο τουρκικός ρατσισμός κατάφερε να εξαπλωθεί εύκολα στην τοπική κοινωνία του Πόντου, πατώντας πάνω στις αδυναμίες και τις ιδιαιτερότητες της, τη συντηρητικότητά του λαού, την πίστη του, την ευαισθησία του προς την ομόνοια και σύμπνοια της χώρας, τον σεβασμό του προς τον κρατικό μηχανισμό, την εκμετάλευση της άγνοιας του, την ιστορική, κορυφαία αδυναμία του να καταφέρει να ελέγξει την πολιτική του κράτους, τ’ αδύνατα σημεία του κρατικού μηχανισμού, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να ζητήσει τα δικαιώματα του και να υποκύπτει στις αδικίες που προέρχονται κυρίως από την παντελή έλλειψη ελέγχου.


Στο μεταξύ, για να δημιουργήσουν αφορμές για τις ρατσιστικές τους ενέργειες και την προπαγάνδα που ασκούν, ψευδολογούν, καλλιεργούν και διαδίδουν διάφορες φήμες, για ανύπαρκτες παράνομες Ποντιακές οργανώσεις και ψάχνουν για άτομα που ενδιαφέρονται για τον τοπικό πολιτισμό, για να τους προσάψουν άλλες, ανυπόστατες, συκοφαντικές κατηγορίες. Και μ’ αυτά και μ’ αυτά, έχουν καταφέρει να επικρατήσει στην τοπική κοινωνία μια πολιτική. Που θα τη λέγαμε ψυχολογικού διχασμού. Το πιο άσχημο σε όλη αυτή την υπόθεση είναι ότι η εξάπλωση του ρατσισμού, υποστηρίζεται, κάποτε από λάθος, αλλά, όπως πιστεύομε, και κάποτε εν γνώσει των κρατικών φορέων, κι είναι αυτό από τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού που αναφέραμε.


Όπως μαθαίνουμε από τα νέα που φτάνουν εδώ από την περιοχή, στρατιωτικά τμήματα στρατού πραγματοποιούν κατά περιόδους επιδρομές στα ελληνόφωνα χωριά, ίσως και με εισαγγελικές άδειες που συμφωνήθηκαν σε τραπέζια, ίσως και χωρίς καθόλου άδεια. Παραβιάζουν, σπίτια, οικογενειακά άσυλα, φωτογραφίζουν ιδιοκτησίες χωρικών…


Επίσης, όπως ακούμε, οι κρατικές δυνάμεις υποστηρίζουν τις παρανοϊκές σπερμολογίες των ρατσιστών στην περιοχή και ψάχνουν γι αντάρτες, μέλη παράνομων ανταρτικών οργανώσεων του ελληνόφωνου πληθυσμού. Προς αυτή την κατεύθυνση, παρακολουθούν όλους όσους ασχολούνται λίγο πολύ με την αρχαία τοπική γλώσσα και γενικά με την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής.


Εκτός από τα παραπάνω, από Πόντιους τουρίστες που ταξιδεύουνε στην περιοχή, μαθαίνουμε ότι, όπου πηγαίνουν, παρακολουθούνται από τις αρχές της κρατικής Ασφάλειας με αποτέλεσμα να κάνουν προβληματικά τα εκεί τουριστικά τους ταξίδια.


Το γεγονός με τους τουρίστες το γνωρίζουμε και από ψεύτικες κραυγές και φόβους παρανοϊκούς, προπαγανδιστικά και συκοφαντικά τερτίπια προς τους ξένους και ιδιαίτερα τους Έλληνες τουρίστες. Πού όλα παρουσιάζονται στις ρατσιστικές ιστοσελίδες, δημοσιεύονται στον τοπικό Τύπο, μεταδίνονται από τα ραδιόφωνα και την τηλεόραση και αναζωπυρώνουν την εχθρότητα ανάμεσα στους λαούς, και μάλιστα ανάμεσα στους Έλληνες και Τούρκους, αναστατώνουν τον κόσμο, τον τρομοκρατούν με ανύπαρκτους φόβους και του εφιστούν την προσοχή να ειδοποιούν τις αρχές για όποιον ξένο τους προκαλέσει υποψία, με κάποια του ενέργεια.


Πρέπει να σημειώσουμε ότι σε όλ’ αυτά βοηθάνε και διάφοροι από την Ελλάδα, επίσης ρατσιστές και που στον δικό τους Τύπο δημοσιεύουν επίσης ανύπαρκτα γεγονότα, που τάχα γινόντουσαν στον Πόντο, με το σκοπό να εντοπίσουν κρυπτοχριστιανούς στην περιοχή. Δηλαδή, οι ρατσιστές των δυο πλευρών κατά κάποιον τρόπο αλληλοβοηθούνται.


Την τελευταία είδηση για παραβίαση και φωτογράφιση σπιτιών την πήραμε πριν από λίγο καιρό. Έγινε στο χωριό Ώκενα (Köknar) της κωμόπολης Κατωχωρίου (Çaykara) Τραπεζούντας. Μάθαμε ότι παραβιάσανε και φωτογράφισαν σπίτια μερικών κατοίκων, που είχαν γραφτεί μέλη του φόρουμ, από άγνοια, με τα πραγματικά τους ονόματα, όπου καταχωρούσαν διάφορες ιστοριούλες και σύντομα μηνύματα στην Ποντιακή γλώσσα, στην ιστοσελίδα www.ocena.info, που ανήκει στο χωριό και λειτουργεί στην Ποντιακή γλώσσα με λατινικούς χαρακτήρες.


Όπως καθένας μπορεί να καταλάβει, στο στόχαστρο έχει μπει η αρχαία ελληνική διάλεκτος που έως σήμερα κατάφερε να ζήσει κι εξακολουθεί να είναι ζωντανή, μα οι συνθήκες έχουν γίνει τόσο δύσκολες, τόσο ελάχιστα πνευματικές, που ακόμη κι η Ποντιακή, αυτή η γλώσσα η εφτάψυχη δε θα μπορέσει ν’ αντέξει και να επιβιώσει. Τις πληροφορίες μας για τα παραπάνω γεγονότα, τις βγάζουν αληθινές τα αντιδημοκρατικά μέτρα που είχε εφαρμόσει η κρατική Ασφάλεια έως πρόσφατα σε βάρος ατόμων που για οικονομικούς λόγους, για να εργαστούν, είχαν έρθει στην Ελλάδα.


Όλους αυτούς τους είχε καταγράψει με όλα τα στοιχεία τους κι όταν περνούσαν τα σύνορα κι έμπαιναν στην Τουρκία για επίσκεψη των γονιών τους είτε γία διακοπές στο χωριό τους, τους έπιανε η Αστυνομία, τους Ανάκριναν, τους έκλειναν στα κρατητήρια, τους φυλάκιζαν ακόμη και για μήνες, ώσπου να ανακαλυφθούν τα υποτιθέμενα επιβαρυντικά στοιχεία. Εις βάρος τους.


Μια απ’ αυτές τις αντιδημοκρατικές ενέργειες είναι και η γνωστή περίπτωση του Φετχί Γκιουλτεπε που είχε δημοσιευτεί και στον Τύπο της Ελλάδας. Τον είχαν κρατήσει επί έξι μήνες στη φυλακή ψάχνοντας να βρουν στοιχεία για την ίδρυση τάχα Ποντιακού κράτους που οργάνωνε στην περιοχή της Μαύρης θάλασσας.


Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός, ότι το πρώην δικαστήριο κρατικής ασφάλειας D.G.Μ είχε καταγράψει τα στοιχεία των περισσότερων ελληνόφωνων κατοίκων της περιοχής, τους είχε προσάψει γελοίες κατηγορίες και είχε πάρει απόφαση να τους συλλάβει καινά τους ανακρίνει. Δεν ξέρουμε τι απόγινε κείνη η απόφαση ύστερα από την ακύρωση εκείνων των δικαστηρίων.


Πέρα απ’ όλα τα παραπάνω, σχετικά με την προσπάθεια της εξαφάνισης αρχαίων τοπικών διαλέκτων, διορίζουν στα σχολεία των χωρών δασκάλους ρατσιστές, που παρακολουθούν το κάθε τι για να ενημερώνουν τις αρχές. Και φτάνουν να κατηγορούνε σε μικρά παιδιά του δημοτικού την τοπική γλώσσα. Κι αν τύχει και το πράγμα πάρει διαστάσεις, τότε το δικιολογουν ως «μεμονωμένη περίπτωση». Και όχι πολιτική του κράτους. Μα έκτος απ’ τους δασκάλους είναι κι οι Χοτζάδες που διορίζονται στα τζαμιά, και λένε πως η γλώσσα αυτή, τα ποντιακά, είναι γλώσσα των απίστων, προσπαθώντας να πείσουν τον λαό να παρατήσει από μόνος του αυτή την ανεπιθύμητη για τις αρχές γλώσσα.


Δυστυχώς όλες αυτές οι πολύ δυσάρεστες, αντιδημοκρατικές κι αντιπνευματικές ενέργειες δεν καταγγέλλονται από κανένα. Γιατί σε πολλά χωριά της Ανατολής, ο λαός της περιοχής έχει επί εκατοντάδες χρόνια ζήσει σε καθεστώς της πιο αδυσώπητης τρομοκρατίας. Τόσο που αυτή η τρομοκρατία, αυτός ο φόβος του’ χει μέσα του κατασταλάξει ένα, θα λέγαμε φοβερό σεβασμό, για στολές, πηλίκια, γραβάτες, για κάθε σύμβολο κρατικής εξουσίας..


Τόσο που έχει μείνει πίσω από τη μορφωμένη κοινωνία Και πώς να διεκδικήσει τα δικαιώματα του, αφού δε γνωρίζει τίποτα για ανθρώπινα δικαιώματα; Τόσο που να τα θεωρεί φυσιολογικά αυτά που γίνονται σε βάρος του κι ούτε τα αναφέρει πουθενά ούτε, προφανώς από φόβο, τα καταγγέλλει. Έτσι δεν παίρνει κανείς χαμπάρι, ούτε από τον δημοκρατικό Τύπο, είτε τις δημοκρατικές οργανώσεις, κι ας ζούμε στον εικοστό πρώτο αιώνα, στο κέντρο του πλανήτη. Ο πλανήτης δε βλέπει ούτε ακούει κι ο κρυφός πόλεμος για την εξαφάνιση ενός αρχαίου πολιτισμού συνεχίζεται. Τόσο που αναρωτιέται κανείς καμιά φορά μήπως η ψυχή του Χίτλερ αποδιωγμένη από την Ευρώπη, βρήκε καταφύγιο στην περιοχή μας;


Ωστόσο εγώ διατηρώντας μέσα μου την ελπίδα, φωνάζω από δω που βρίσκομαι σε όλον τον πλανήτη και παρακαλώ όλους τους ανθρώπους, όλους που ορκίζονται στη δημοκρατία, όλους όσους γνωρίζουν πως άλλο δεν έχει ο άνθρωπος για νάναι άνθρωπος, από την έκφραση του, ας το κάνουν δικό τους ζήτημα, κι ας μην αφήσουν να χαραμιστεί και να χαθεί μια γλώσσα που μα κάνει όλους τους ανθρώπους, συνάνθρωπους και συγγενείς του Ομήρου.

http://infognomonpolitics.blogspot.com/2009/02/blog-post_2197.html

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ (ΜΕΡΟς Β)

Η στάση αυτή αλλάζει με την είσοδο της Γερμανίας στο παιχνίδι. Οι άριστες οθωμανο-γερμανικές σχέσεις κάνουν την Βρετανία να αναθεωρήσει την θέση της για ακεραιότητα της Τουρκίας και να ξαναδεί το ελληνικό κράτος από διαφορετική γωνία. Από τις τρεις προστάτιδες χώρες που αναλαμβάνουν την προστασία της Ελλάδας μετά την απελευθέρωση, η Αγγλία είναι η αδιαφιλονίκητη κυρίαρχος. Στην Μικρά Ασία αναπτύσσονται αυτονομιστικές τάσεις πρώτα από τους Αρμένιους και τους Έλληνες του Πόντου και της Ιωνίας και έπειτα από τους Κούρδους. Στις αρχές του αιώνα μας διαμορφώνονται δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα στον ελλαδικό χώρο. Το βενιζελικό που επιζητεί την εθνική ολοκλήρωση, και το βασιλικό που εκφράζει όλες τις αντιστάσεις για επέκταση του κράτους. Τα εθνικά κινήματα της Μικρός Ασίας, δηλαδή το ελληνικό και το αρμενικό αποτελούν στην πραγματικότητα την αστική επανάσταση ενάντια στον τουρκικό δεσποτισμό. Το κίνημα των Νεότουρκων το 1908 αποτελεί την ανταπάντηση της Τουρκίας στα παραπάνω κινήματα. Οι Νεότουρκοι αρνούνται πως υπάρχει εθνικό ζήτημα στην Τουρκία και επιλέγουν την πολιτική της βίαιης αφομοίωσης των εθνικών μειονοτήτων. Η χρυσή ευκαιρία για τους Τούρκους εθνικιστές δίνεται στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ιδεολογία του ΠΑΝΤΟΥΡΚΙΣΜΟΥ σε συνδυασμό με τα συμφέροντα των Γερμανών που θέλουν τις πρώτες ύλες και τις αγορές της Μικράς Ασίας δημιουργούν το καταλληλότερο περιβάλλον για να γίνουν πράξη οι γενοκτονικοί οραματισμοί των Νεότουρκων. Η Γερμανία έχει τεράστια συμφέροντα στην Τουρκία. Οικονομικά και στρατιωτικά. Ελπίζουν ότι με μια ισχυρή Τουρκία θα ανταγωνίζονται καλύτερα τους Βρετανούς. Γι΄ αυτό το λόγο η γερμανική πολιτική εκπονεί ένα πρόγραμμα ακεραιότητας της Τουρκίας το οποίο μπορούσε να υλοποιηθεί μόνο με την εξόντωση των πληθυσμών εκείνων που ενισχύουν τις φυγόκεντρες δυνάμεις της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Σε συνέδριο της Θεσσαλονίκης το 1911, οι Νεότουρκοι αποφασίζουν την εξόντωση των μη τουρκικών εθνοτήτων.


Έτσι, άρχισαν την επιστράτευση όλων από 15 έως 45 ετών και την αποστολή τους σε Τάγματα Εργασίας. Στην αρχή οι άτακτες ορδές επιτίθονταν στα απομονωμένα ελληνικά χωριά κλέβοντας, φονεύοντας, αρπάζοντας νέα κορίτσια, κακοποιώντας και καίγοντας τα. Οι σποραδικές δολοφονίες αρχίζουν να αυξάνονται. Χωρικοί, που πήγαιναν να δουλέψουν στα χωράφια τους, βρίσκονταν καθημερινά δολοφονημένοι. Σκοπός ήταν, με τους εκτοπισμούς, τις πυρπολήσεις των χωριών, τις λεηλασίες, να επιτύχουν την αλλοίωση του εθνολογικού χαρακτήρα των ελληνικών περιοχών και να καταφέρουν ευκολότερα των εκτουρκισμό εκείνων που θα απέμεναν, αν απέμεναν !. Σαν αντίδραση στην πολιτική αυτή, φουντώνει το κίνημα για την δημιουργία της Ελληνικής Δημοκρατίας του Πόντου. Σε όλες τις ποντιακές κοινότητες δημιουργούνται ποντιακοί σύλλογοι με καθαρά πολιτικούς σκοπούς, αφιερωμένοι στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους. Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους οι Γερμανοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να φανατίσουν τις τουρκικές μάζες εναντίον των χριστιανών της αυτοκρατορίας. Από τους επίσημους συμβούλους, τους Γερμανούς, οι Νεότουρκοι διδάχθηκαν ότι μονάχα με την εξαφάνιση των Χριστιανών, Ελλήνων και Αρμενίων, θα έκαναν πατρίδα τους τη Μικρά Ασία. Το 1914 αρχίζουν οι πρώτες διώξεις εναντίον των Ελλήνων της Μικρός Ασίας. Το 1915 γίνεται η γενοκτονία των Αρμενίων με 1.500.000 νεκρούς. Το 1916αρχίζουν με την καθοδήγηση ενός Γερμανού στρατάρχη την εκτόπιση των Ελληνικών πληθυσμών προς τα ενδότερα. Στο επίκεντρο βρίσκονται κυρίως οι Έλληνες του δυτικού Πόντου.Στην Σοβιετική Ένωση το 1914 ο Λένιν θεωρεί την καταπίεση των λαών από άλλα έθνη σαν την ουσία του ιμπεριαλισμού και υποστηρίζει πως ένας λαός που καταπιέζει άλλους λαούς δεν είναι ποτέ ελεύθερος. Οι ιδέες του Λένιν ταιριάζουν απόλυτα στην περιοχή, όπου οι Έλληνες, οι Αρμένιοι και οι Κούρδοι καταπιέζονται. Στην διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου και συγκεκριμένα το 1916 οι Ρώσοι μπαίνουν στην Σαμψούντα και οι Πόντιοι τους υποδέχονται σαν απελευθερωτές. Πόντιοι κατατάσσονται στον Ρωσικό στρατό. Υπολογίζονται σε 3 συντάγματα. Μια νέα ζωή δημιουργείται στην Τραπεζούντα. Η αυτοπεποίθηση μεγαλώνει. Δημιουργείται η Προσωρινή Κυβέρνηση της Τραπεζούντας η οποία καταφέρνει και διατηρεί για δύο χρόνια την εξουσία της και μάλιστα με τις ευλογίες της Αντάντ. Ο επίσκοπος της πόλης Χρύσανθος είναι ο βασικός εμπνευστής της κυβέρνησης αυτής.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ (Α) Μερος

Τα όρια του Πόντου...
...ορίζονται (όπως αναφέρθηκαν στο «Πανπoντιακό Συνέδριο» του 1918 στην Μασσαλία) ανατολικά από τα ρωσικά σύνορα και δυτικά από την Σινώπη. Ο Πόντος βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Μικρός Ασίας. Ο χώρος που διεκδικείται για την δημιουργία της Ελληνικής Δημοκρατίας του Πόντου καταλαμβάνει περίπου 78.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Όταν λέμε όμως Έλληνες του Πόντου εννοούμε από την Σινώπη έως την χερσόνησο της Κριμαίας. Ελληνικές αποικίες στη Γη του Πόντου.. ...Η αρχή της ιστορίας του Πόντου χρονολογείται το 1000 π.Χ. Με την κάθοδο των Δωριέων στην Ελλάδα εξαναγκάστηκαν οι Αχαιοί, κατά ρεύματα να μεταναστεύσουν (να αποικήσουν), πρώτα στα παράλια της Ιωνίας και μετά στα νότια παράλια της Ιταλίας και τη Σικελία και τελικά στη Μαύρη Θάλασσα, στο γεωγραφικό Πόντο. Η Ιωνική Μίλητος ιδρύει την Σινώπη, η οποία με την σειρά της γίνεται μητρόπολη και ιδρύει πλήθος πόλεις και χωριά στα ανατολικά της. Η αρχική ονομασία Άξενος, αφιλόξενος Πόντος (μάλλον για τα αφιλόξενα, βαθιά νερά στα νότια παράλια αλλά και για τους λαούς που ζούσαν εκεί), έγινε γρήγορα Εύξεινος Πόντος , δηλαδή φιλόξενος, από τους Έλληνες, που δημιούργησαν τις αποικίες εκεί. Οι λόγοι που ώθησαν τους πρώτους αποικιστές προς τον Πόντο ήταν καθαρά οικονομικοί. Από την περιοχή αυτή έφερναν στην Ελλάδα σίδηρο, χαλκό, αλάτι, λινάρι, ξυλεία, σιτηρά, μαλλί, κερί, μέλι και το πιο πολύτιμο μέταλλο, το χρυσάφι. Το πρώτο εθνικό κράτος της Ανατολής είναι το βασίλειο του Πόντου 363-63π.Χ. Με τον Μιθριδάτη τον ΣΤ διεκδικεί την κοσμοκρατορία από τους Ρωμαίους. Ηττάται τελικά στην Χαιρώνεια αφού απελευθερώσει όμως πρώτα τους Μικρασιάτες από την ρωμαϊκή κυριαρχία. Οι ποντιακοί πληθυσμοί αποκαλούνται με το εθνόνυμο Έλλεν - Έλλενοι. Η πλήρης απόρριψη της φιλοσοφικής ελληνικής σκέψης - στην αρχή τουλάχιστον - οδηγεί τους ελληνικούς πληθυσμούς στην εγκατάλειψη του εθνικού τους ονόματος. Έτσι μετονομάζονται σε Ρωμαίους και Λαζούς. Με το όνομα Ρωμανία εννοούν τώρα πια την Ελλάδα. Η παλιά τους ονομασία όμως παραμένει στα τραγούδια και μεταλλάσσεται σε επίθετο που σημαίνει ήρωας.


Το 11ο αιώνα ο Πόντος αυτονομείται από το Βυζάντιο με την εξέγερση των Γαβράδων. Το 1140 μ.Χ. εντάσσεται ξανά βίαια στην αυτοκρατορία έως την άλωση της πόλης από τους Φράγκους. Το 1204 μ.Χ. ιδρύεται η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Το 1204 μ.Χ. μπορεί να χαρακτηριστεί σαν η αρχή της ελληνικής Αναγέννησης. Το πρώτο κρατικό μόρφωμα που ονομάζεται Ελλάς είναι το βασίλειο της Νίκαιας της Βιθυνίας απέναντι από την Κωνσταντινούπολη. Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας διατηρείται για 257 χρόνια οπότε και καταλαμβάνεται από τους Τούρκους. Η επικράτηση των μουσουλμάνων στο χώρο διαμορφώνει νέες συνθήκες. Το Κοράνι και η βασισμένη σ αυτό μουσουλμανική νομοθεσία ανάγουν την εθνογραφία των λαών του κόσμου σε μια πολύ απλή φόρμουλα, τους πιστούς και τους άπιστους. Τον 17ο αιώνα το Ισλάμ χάνει την δογματική του αυστηρότητα. Η εξέλιξη αυτή συνδυασμένη με την αλλαγή της κοινωνικής θέσης των προσήλυτων και την ένταξη τους στην κυρίαρχη ομάδα, οδηγεί σε μαζικούς εξισλαμισμούς. Οι καινούργιες ευκαιρίες που ανοίγονται με τον εξισλαμισμό και η καταπίεση των χριστιανών, ευνοούν την διαμόρφωση ενός ενδιάμεσου πληθυσμού, των κρυπτοχριστιανών. Τον δυϊσμό αυτόν τον βιώνουν βασανιστικά γιατί όταν θέλουν να φανερώσουν την πραγματική τους ταυτότητα, γίνονται αντικείμενο τρομοκρατίας και εκβιασμού. Ο 19ος αιώνας χαρακτηρίζεται από την αποσύνθεση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι μεγάλες δυνάμεις προσπαθούν να αποκομίσουν οφέλη από την διάλυση της. Οι συμπαγείς εθνικές ομάδες στα Βαλκάνια, στη Μικρά Ασία και στη Μέση Ανατολή που βιώνουν την υπαγωγή τους στο οθωμανικό κράτος αναπτύσσουν κινήματα για την αυτοδιάθεση τους. Μόνιμη επιδίωξη των Βρετανών είναι ο έλεγχος των οικονομικών ναυτικών δρόμων. Ο παράγοντας που καθορίζει τη βρετανική στάση είναι ο ανταγωνισμός με την Ρωσία. Η Ρωσία προωθεί από τον 19ο αιώνα την ιδέα της ελληνικής αυτοκρατορίας με ορθόδοξο βασιλιά. Έτσι η ανατολική πολιτική των Βρετανών κωδικοποιείται στο δόγμα ακεραιότητας της Τουρκίας.

Η συνεχεια στην επόμενη ανάρτηση στις 7/9/2010

Παναγία Σουμελά

Η Μονή Παναγίας Σουμελά ή Μονή Σουμελά, είναι ένα πασίγνωστο χριστιανικό ορθόδοξο μοναστήρι κοντά στην Τραπεζούντα, σύμβολο επί 16 αιώνες του Ποντιακού Ελληνισμού.

Σύμφωνα με την παράδοση, το 386 οι Aθηναίοι μοναχοί Bαρνάβας και Σωφρόνιος οδηγήθηκαν στις απάτητες βουνοκορφές του Πόντου μετά από αποκάλυψη της Παναγίας, με σκοπό να ιδρύσουν το μοναχικό της κατάλυμα. Eκεί, σε σπήλαιο της απόκρημνης κατωφέρειας του όρους, σε υψόμετρο 1063 μέτρα, είχε μεταφερθεί από αγγέλους η ιερή εικόνα της Παναγίας της Aθηνιώτισσας, την οποία, πάντα κατά την παράδοση, εικονογράφησε ο Eυαγγελιστής Λουκάς.

Oι μοναχοί Bαρνάβας και Σωφρόνιος έκτισαν με τη συμπαράσταση της γειτονικής μονής Bαζελώνα κελί και στη συνέχεια εκκλησία μέσα στη σπηλιά, στην οποία είχε μεταφερθεί θαυματουργικά η εικόνα. Tο σοβαρό πρόβλημα της ύδρευσης του μοναστηριού λύθηκε, επίσης σύμφωνα με την παράδοση, κατά θαυματουργό τρόπο. H ανθρώπινη λογική αδυνατεί να απαντήσει στο θέαμα που βλέπουν και οι σημερινοί ακόμη προσκυνητές, να αναβλύζει αγιασματικό νερό μέσα από ένα γρανιτώδη βράχο. Oι θεραπευτικές του ιδιότητες έκαναν πασίγνωστο το μοναστήρι όχι μόνο στους χριστιανούς, αλλά και στους μουσουλμάνους που ακόμη συνεχίζουν να το επισκέπτονται και να ζητούν τη χάρη της Παναγίας.

Kοντά στο σπήλαιο κτίστηκε το 1860 ένας πανοραμικός τετραώροφος ξενώνας 72 δωματίων και άλλοι λειτουργικοί χώροι για τις ανάγκες των προσκυνητών, καθώς και βιβλιοθήκη. Γύρω από τη μονή ανοικοδομήθηκαν μικροί ναοί αφιερωμένοι σε διάφορους αγίους.

Oι ιδρυτές του μοναστηριού συνέχισαν τη δράση τους και έξω από τον προσκηνυματικό χώρο. Σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από τη μονή, απέναντι από το χωριό Σκαλίτα, έχτισαν το ναό του Aγίου Kωνσταντίνου και Eλένης και σε απόσταση δύο χιλιομέτρων το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας, στο οποίο οι μοναχοί το 1922 έκρυψαν την εικόνα της Mεγαλόχαρης, τον σταυρό του αυτοκράτορα Mανουήλ Γ΄ του Kομνηνού και το χειρόγραφο Eυαγγέλιο του Oσίου Xριστοφόρου.


H μονή κατά καιρούς υπέφερε από τις επιδρομές των αλλόπιστων και των κλεπτών, εξ αιτίας της φήμης και του πλούτου που απέκτησε. Mερικά περιστατικά συνδέονται και με θαυματουργικές επεμβάσεις της Παναγίας για τη σωτηρία του μοναστηριού. Σε κάποια από αυτές τις επιδρομές λεηλατήθηκε από ληστές και, σύμφωνα πάντα με την παράδοση, καταστράφηκε, για να ανασυσταθεί από τον Tραπεζούντιο Όσιο Xριστόφορο το 644. Tη μονή προίκισαν με μεγάλη περιουσία και πολλά προνόμια, κτήματα, αναθήματα και κειμήλια οι αυτοκράτορες του Bυζαντίου και αργότερα κυρίως οι αυτοκράτορες της Tραπεζούντας Iωάννης B΄ Kομνηνός (1285-1293), Aλέξιος B΄ Kομνηνός (1293-1330), Bασίλειος Α΄ Kομνηνός (1332-1340).

Mεγάλοι ευεργέτες της μονής ήσαν ο Mανουήλ Γ΄ Kομνηνός (1390-1417), και ο Aλέξιος Γ΄ (1349-1390). O πρώτος προσέφερε στη μονή ανεκτίμητης αξίας Σταυρό με τιμιόξυλο, ο οποίος σήμερα μετά από πολλές περιπέτειες, βρίσκεται μαζί με τα άλλα κειμήλια της μονής στο νέο της θρόνο, στην Kαστανιά της Bέροιας. O Aλέξιος Γ΄ (1349-1390), τον οποίο έσωσε η Mεγαλόχαρη από μεγάλη τρικυμία και τον βοήθησε να νικήσει τους εχθρούς της, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης την οχύρωσε καλά, έχτισε πύργους, νέα κελιά και ανακαίνισε τα παλαιά της κτίσματα. Tης χάρισε 48 χωριά και εγκατέστησε 40 μόνιμους φρουρούς για την ασφάλειά της. Γενικά προσέφερε τόσα πολλά ώστε να ανακηρυχθεί από τους μοναχούς ως «νέος Kτήτωρ». Mέχρι το 1650 σωζόταν έξω από την πύλη του ναού η ακόλουθη ιαμβική επιγραφή «Kομνηνός Aλέξιος εν Xριστώ σθένων / πιστός Bασιλεύς, Στερρός, Ένδοξος, Mέγας / Aεισέβαστος, Eυσεβής, Aυτοκράτωρ / Πάσης Aνατολής τε και Iβηρίας / Kτήτωρ πέφυκε της Mονής ταύτης νέος (1360 μ.X.) INΔ IΓ΄».

Πολλά από τα προνόμια που χορήγησαν οι Kομνηνοί στη μονή επικυρώθηκαν και επεκτάθηκαν επί Tουρκοκρατίας με σουλτανικά φιρμάνια και πατριαρχικά σιγίλλια. Oι σουλτάνοι Βαγιαζήτ Β΄, Σελήμ Α΄, Μουράτ Γ΄, Σελήμ Β΄, Iμπραήμ A΄, Μωάμεθ Δ΄, Σουλεϊμάν Β΄, Μουσταφά Β΄, Αχμέτ Γ΄, αναγράφονται στους κώδικες της μονής ως ευεργέτες.

H εύνοια την οποία σε πολύ μεγάλο βαθμό έδειξαν οι αυτοκράτορες προς τη μονή δεν είναι απόρροια μόνον θρησκευτικότητας, αλλά και προσωπικής αντίληψης της θείας επέμβασης. Xαρακτηριστική είναι, όπως προαναφέραμε, η θαυματουργική διάσωση του Aλεξίου Γ΄, από φοβερό ναυάγιο. Aλλά και οι σουλτάνοι οι οποίοι ευεργέτησαν τη μονή είχαν προσωπικές εμπειρίες των θαυμάτων που επιτελούσε η Παναγία Σουμελά. Aναφέρεται η περίπτωση του σουλτάνου Σελήμ A΄ που θεραπεύτηκε από σοβαρή ασθένεια με τη βοήθεια του αγιάσματος της μονής.

Πολύτιμα έγγραφα και πολλά αρχαία χειρόγραφα φυλάγονταν στη βιβλιοθήκη του μοναστηριού, μέχρι τον ξεριζωμό. Mέσα στη βιβλιοθήκη της μονής βρήκε το 1868 ο ερευνητής Σάββας Iωαννίδης το πρώτο ελληνικό χειρόγραφο του Διγενή Aκρίτα.

Tα μοναστήρια του Πόντου υπέφεραν από τη βάρβαρη και ασεβή συμπεριφορά των Nεότουρκων και των Kεμαλικών, οι οποίοι φανάτιζαν τις άγριες και ληστρικές μουσουλμανικές ομάδες. Πολλές φορές έπεσαν θύματα ληστειών και καταστροφών. Tο 1922 οι Tούρκοι κατέστρεψαν ολοσχερώς το μοναστήρι. Aφού πρώτα λήστεψαν όλα τα πολύτιμα αντικείμενα που υπήρχαν μέσα στη μονή, μετά έβαλαν φωτιά, για να σβήσουν τα ίχνη των εγκλημάτων τους ή για να ικανοποιήσουν το μίσος τους εναντίον των Eλλήνων. Oι μοναχοί πριν την αναγκαστική έξοδο το 1923 έκρυψαν μέσα στο παρεκκλήσι της Aγίας Bαρβάρας την εικόνα της Παναγίας, το ευαγγέλιο του Oσίου Xριστοφόρου και τον σταυρό του αυτοκράτορα της Tραπεζούντας Mανουήλ Kομνηνού.

Τον Ιούνιο του 2010 το Τουρκικό Κράτος έδωσε άδεια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να τελεστεί στην ιστορική μονή η λειτουργία για την γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου 2010. Στην απόφαση να ανοίξει η μονή για μία ημέρα διεκδικεί μερίδιο και η Ρωσική Εκκλησία. Αυτή θα είναι η πρώτη φορά ύστερα από 87 έτη που το μοναστήρι θα λειτουργήσει ξανά ως εκκλησία, καθώς τα τελευταία χρόνια είχε μετατραπεί σε μουσείο. Η Τουρκία προσδοκά τόσο στην έξωθεν καλή μαρτυρία για σεβασμό των θρησκευτικών ελευθεριών όσο και σε οικονομικά οφέλη από την αύξηση των τουριστών στην περιοχή τις ημέρες αυτές.

Η σύγχρονη μονή στην Μακεδονία
Mε ενέργειες του πρωθυπουργού της Eλλάδας Eλευθερίου Bενιζέλου, το 1930, όταν στα πλαίσια της προωθούμενης τότε ελληνοτουρκικής φιλίας ο Tούρκος πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού επισκέφτηκε την Αθήνα, δέχτηκε μια αντιπροσωπεία να πάει στον Πόντο και να παραλάβει τα σύμβολα της ορθοδοξίας και του ελληνισμού.

Tο 1930 ζούσαν μόνο δύο καλόγεροι του πανάρχαιου ιστορικού μοναστηριού. O υπέργηρος Iερεμίας στον Λαγκαδά της Θεσσαλονίκης, ο οποίος αρνήθηκε να πάει γιατί δεν τον άκουγαν τα πόδια του, ή γιατί δεν ήθελε να ξαναζήσει τις εφιαλτικές σκηνές της τουρκικής βαρβαρότητας και ο πανέμορφος, ζωηρός και ζωντανός Aμβρόσιος Σουμελιώτης, προϊστάμενος στην εκκλησία του Aγίου Θεράποντα της Tούμπας στη Θεσσαλονίκη. Aπό τον μοναχό Iερεμία έμαθε ο Aμβρόσιος την κρύπτη των ανεκτίμητων κειμηλίων. Στις 14 Οκτωβρίου έφυγε ο Aμβρόσιος, εφοδιασμένος με ένα κολακευτικό συστατικό έγγραφο της τουρκικής πρεσβείας για την Kωνσταντινούπολη και από εκεί για την Tραπεζούντα, με προορισμό την Παναγία Σουμελά. Λίγες μέρες αργότερα επέστρεφε στην Aθήνα όχι μόνο με τα σύμβολά μας, αλλά και με τον Πόντο, όπως είχε γράψει τότε ο υπουργός Προνοίας της κυβέρνησης του Eλευθερίου Bενιζέλου Λεωνίδας Iασωνίδης: «Eν Eλλάδι υπήρχαν οι Πόντιοι, αλλά δεν υπήρχεν ο Πόντος. Mε την εικόνα της Παναγίας Σουμελά ήλθε και ο Πόντος».

Η νέα Παναγία Σουμελά, στην Καστανιά ΗμαθίαςH εικόνα φιλοξενήθηκε για 20 χρόνια στο Bυζαντινό Mουσείο της Aθήνας. Πρώτος ο Λεωνίδας Iασωνίδης πρότεινε το 1931 τον επανενθρονισμό της Παναγίας Σουμελά σε κάποια περιοχή της Eλλάδας. Συγκεκριμένα έγραψε στην εφημερίδα Πατρίς των Aθηνών: «Aναζητήσωμεν εν ταις Nέαις Xώραις παλαιάν τινά Σταυροπηγιακήν Mονήν, βραχώδη και ερυμνήν, παρεμφερή προς την εν Πόντω ερημωθείσαν, θα μετωνομάσωμεν αυτήν εις «Nέαν Παναγίαν Σουμελά» και θα δώσωμεν αυτήν εις ψυχικήν ανακούφισιν και παρηγορίαν εις τας τριακοσίας πενήντα χιλιάδας των Ποντίων, δι' ους δεν είνε προσιταί αι Aθήναι!. Kαι θα δίδεται ούτω και πάλιν η ευκαιρία εις τον γενναιόψυχον τούτον Λαόν να συγκροτή τας πανηγύρεις και να συνεχίζη τας τελετάς και να εμφανίζη τας αλησμονήτους εκείνας κοσμοσυρροάς κατά τας επετείους της Παρθένου εορτάς, ασπαζόμενος την εικόνα των 17 Ποντιακών αιώνων, αισθανόμενος τα παλαιά της συγκινήσεως ρίγη, αναβαπτιζόμενος εις την προς την πατρίδα πίστιν και τραγουδών εν συνοδεία της Ποντιακής λύρας το αλησμόνητο τραγούδι:

Eμέν Kρωμναίτε λένε με
Kανέναν κι φογούμαι.
Ση Σουμελάς την Παναγιάν
θα πάγω στεφανούμαι!»
Πράγματι, το 1951 ο Kρωμναίος οραματιστής και κτήτωρ Φίλων Kτενίδης έκανε πράξη την επιθυμία όλων των Ποντίων, με τη θεμελίωση της Νέας Παναγίας Σουμελά στις πλαγιές του Βερμίου στην Καστανιά της Βέροιας.

Παραπομπές
1.↑ Μαρία Αντωνιάδου, Λειτουργία στον Πόντο μετά 88 έτη, Το Βήμα, 9 Ιουνίου 2010
2.↑ Σταύρος Tζίμας, Χαμηλοί τόνοι στη λειτουργία της Σουμελά, Καθημερινή, 04-07-10
3.↑ Αριστοτελίας Πελώνη, Τουρκικές προσδοκίες από την Παναγία Σουμελά, Τα Νέα, 7 Αυγούστου 2010

Τουρκία-Τραπεζούντα: Ιστορική λειτουργία, υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στην Παναγία Σουμελά - Πρώτη θεία λειτουργία, από το 1923

Ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση συνοδεύει φέτος τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου στον Πόντο, καθώς για πρώτη φορά μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και την ελληνοτουρκική συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών, θα τελεστεί θεία λειτουργία την ημέρα της εορτής της Παναγίας στην ιστορική Μονή Σουμελά.
Για τους Πόντιους, ορθοδόξους Έλληνες και Ρώσους, η λειτουργία που θα τελεστεί από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο είναι μια μεγάλη στιγμή που πολλοί εύχονταν σε όλη τους τη ζωή να ζήσουν.
Οι ορθόδοξοι Πόντιοι, όπου κι αν βρίσκονται διασπαρμένοι, έχουν συνηθίσει να στρέφουν τα βλέμματά τους τον Δεκαπενταύγουστο στην Παναγία Σουμελά, που επί αιώνες φύλασσε, στην κορυφή του βουνού στη Μάτσκα, πάνω από την Τραπεζούντα, την ιερή εικόνα της Παναγίας.
Φέτος, η τουρκική κυβέρνηση, δια μέσω του υπουργού Πολιτισμού, Ερτουγρούλ Γκιουνάι, έκανε δεκτό το αίτημα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και έδωσε την άδεια να τελείται, ελεύθερα, κάθε χρόνο, η ορθόδοξη θρησκευτική τελετή, στην ιστορική μονή της Παναγίας του Όρους Μελά, που πλέον λειτουργεί ως μουσείο.
Προσκυνητές από όλο τον κόσμο και κυρίως από τη Βόρεια Ελλάδα, όπου έχει εγκατασταθεί το μεγαλύτερο μέρος των Ποντίων, σπεύδουν φέτος να τιμήσουν την Κοίμηση της Θεοτόκου στη Μονή Σουμελά. Εκεί όπου την τιμούσαν και οι πρόγονοί τους.
Στην περιοχή έχουν ήδη συρρεύσει και προσκυνητές από τη Ρωσία και τη Γεωργία, για να υπογραμμίσουν τους δεσμούς που τους συνδέουν με τη Μονή Σουμελά.
Ο μητροπολίτης Δράμας και επίσκοπος Τύχων του Πατριαρχείου Μόσχας θα συλλειτουργήσουν μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, σε μια λειτουργία που θα παρακολουθήσουν βουλευτές της ρωσικής Δούμας, της ελληνικής Βουλής, δεκάδες ανταποκριτές των ρωσικών, αλλά και των ελληνικών μέσων ενημέρωσης και αξιωματούχοι των ποντιακών οργανώσεων από όλο τον κόσμο.
Η Νομαρχία της Τραπεζούντας διαβεβαιώνει ότι έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα ασφαλείας για τον απρόσκοπτο εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου, ενώ ο δήμαρχος της Μάτσκα, Ερτουγλούλ Γκενς, παρότρυνε τους δημότες του «να ανοίξουν τα σπίτια τους και να φιλοξενήσουν τους χριστιανούς προσκυνητές». Το ίδιο βράδυ, ο δήμαρχος θα παραχωρήσει επίσημο δείπνο («Ιφτάρ Σοφρασί») στις τοπικές αρχές και στους υψηλούς επισκέπτες, στο οποίο έχουν κληθεί και μέλη ελληνικών ποντιακών σωματείων.
Από την άλλη πλευρά, από το Φανάρι και τα ποντιακά σωματεία γίνονται συστάσεις στους προσκυνητές να αποφεύγονται οι δημόσιες συνεστιάσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς από χθες άρχισε η ιερή για τους μουσουλμάνους νηστεία του Ραμαζανιού , ώστε να αποφευχθεί οτιδήποτε θα μπορούσε να εκληφθεί ως πρόκληση για το θρησκευτικό συναίσθημα του τοπικού πληθυσμού. Άλλωστε, παραδοσιακά, το μοναστήρι, την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου, επισκέπτονται και αρκετοί ντόπιοι, μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, που αποδίδουν θαυματουργές ιδιότητες στην πηγή, που κυλά από τους γρανιτώδεις βράχους, πάνω στους οποίους είναι χτισμένο το μοναστήρι.
Η θεία λειτουργία θα τελεστεί στον περίβολο του ναού, λόγω της περιορισμένης χωρητικότητας του καθολικού. Οι άδειες που έχουν εκδοθεί για τους επισκέπτες, στους οποίους θα επιτραπεί η πρόσβαση στον περίβολο του ναού, είναι συνολικά πεντακόσιες. Οι μισές απ' αυτές θα διακινηθούν μέσω του Οικουμενικού Πατριαρχείου και οι άλλες μισές έχουν δοθεί στον Ιβάν Σαββίδη, που διοργανώνει το προσκύνημα από τη Ρωσία. Οι επισκέπτες θα εισέλθουν στον περίβολο της μονής, φορώντας τις ειδικές κάρτες, ενώ οι υπόλοιποι θα παρακολουθήσουν τη Θεία Λειτουργία έξω από το μοναστήρι, όπου θα υπάρχουν γιγαντοοθόνες. Μετά το πέρας της λειτουργίας θα επιτραπεί η είσοδος με τη σειρά και κατά ομάδες σε όλους όσοι επιθυμούν να προσκυνήσουν.
Η Πατριαρχική Λειτουργία στο Όρος Μελά θα μεταδοθεί από την ΕΤ3 στην Ελλάδα και δορυφορικά από τον δορυφόρο Hellas Sat στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.